СҰРАҚ-ЖАУАП

Бірінші сұрақ бойынша:

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 18 қазандағы № 1116 Қаулысымен бекітілген Міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есептеу, ұстап қалу (есебіне жазу) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аудару және олар бойынша өндіріп алу қағидалары мен мерзімдеріне сәйкес, міндетті зейнетақы жарналарын аударуды агент қолма-қол жасалмайтын төлем арқылы жүргізеді.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы заңының (бұдан әрі – Заң) 1-бабы 28) тармақшасына сәйкес, мiндеттi зейнетақы жарналарын, мiндеттi кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеу жөнiндегi агент (бұдан әрi - агент) - Қазақстан Республикасында қызметiн шетелдiк заңды тұлғалардың тұрақты мекемесi, филиалдары, өкілдіктері арқылы жүзеге асыратын шетелдiк заңды тұлғаларды қоса алғанда, Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртiппен мiндеттi зейнетақы жарналарын, мiндеттi кәсіптік зейнетақы жарналарын есептейтiн, ұстап қалатын (есебіне жазатын) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударатын жеке немесе заңды тұлға.

Сақтандыру ұйымы агент ретінде қарастырылады.

Заңның 24-бабы 7-тармағына сай, Ұстап қалған (есебiне жазылған) мiндеттi зейнетақы жарналарын, мiндеттi кәсiптiк зейнетақы жарналарын «Азаматтарға арналған үкімет» Мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамына:

1) дара кәсiпкерлер мен заңды тұлғалар (Заңның 24-бабы 7-тармағының 2), 3), 4), 5) және 6) тармақшаларында көрсетілген тұлғалардан басқа), жекеше нотариустар, жеке сот орындаушылары, адвокаттар және кәсіби медиаторлар жұмыскерлерге төленген табыстардан - табыстар төленген айдан кейiнгi айдың 25-күнінен кешiктiрмей;

2) дара кәсiпкерлер (Заңның 24-бабы 7-тармағының 3), 4), 5) тармақшаларында көрсетілген дара кәсіпкерлерден басқа), жекеше нотариустар, жеке сот орындаушылары, адвокаттар мен кәсіби медиаторлар өзінің пайдасына - есептi айдан кейiнгi айдың 25-күнiнен кешiктiрмей;

3) арнайы салық режимiн қолданатын шаруа немесе фермер қожалықтары - Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген тәртiппен және мерзiмдерде;

4) оңайлатылған декларация негiзiнде арнайы салық режимiн қолданатын шағын бизнес субъектiлерi - Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген мерзiмде;

5) патент негiзiнде арнайы салық режимiн қолданатын дара кәсiпкерлер - Қазақстан Республикасының салық заңнамасында патент құнын төлеу үшiн көзделген мерзiмде;

6) Мемлекеттік корпорация - әлеуметтiк төлемдер жүзеге асырылатын айдан кейiнгi айдың 15-күнiнен кешiктiрмей;

7) сақтандыру ұйымы - жалақыдан (табыстан) айырылумен байланысты зиянды өтеу ретінде сақтандыру төлемін жүзеге асыратын айдан кейінгі айдың 25-күнінен кешіктірмей аударады.

Екінші сұрақ бойынша:

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы заңының (бұдан әрі – Заң) 25-бабы 1-тармағына сәйкес, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төленуге жататын мiндеттi зейнетақы жарналары міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшiн алынатын ай сайынғы табыстың 10 пайызы мөлшерiнде белгiленедi.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 18 қазандағы № 1116 Қаулысымен бекітілген Міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есептеу, ұстап қалу (есебіне жазу) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аудару және олар бойынша өндіріп алу қағидалары мен мерзімдерінің (бұдан әрі – Қағидалар) 3-тармағына сай, агенттер жұмыскерлерге төленетін табыстан ай сайын міндетті зейнетақы жарналарын есептеп, ұстап қалады және оларды БЖЗҚ-ға аударады.

Тиісінше, агенттің міндетті зейнетақы жарналарын төлеу кезеңі агенттің жұмыскерлердің табыстарын төлеу кезеңіне сәйкес келеді.

Заңның 29-бабы 4-тармағына сәйкес, агент есептелген, ұсталған (есебiне жазылған) және аударылған мiндеттi зейнетақы жарналары, мiндеттi кәсiптiк зейнетақы жарналары туралы мәлiметтердi ай сайын, есептi айдан кейiнгi айдың 15-iнен кешiктiрмей мiндеттi зейнетақы жарналарының салымшыларына және өздерінің пайдасына мiндеттi кәсiптiк зейнетақы жарналары төленетін қызметкерлерге ұсынуға мiндеттi.

Осыған байланысты, міндетті зейнетақы жарналарын аудару жөніндегі ақпаратты Сіз өз жұмыс берушіңізге хабарласып біле аласыз.

Жеке тұлға міндетті зейнетақы жарналары есебінен жеке зейнетақы шотын ашу үшін жеке басын куәландыратын құжатының түпнұсқасын алып, «Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры» АҚ-ның кез-келген бөлімшесіне барып, жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтініш беруі тиіс.

Сондай-ақ жеке зейнетақы шотын сенім білдірілген тұлға/заңды өкіл арқылы ашуға болады, ол үшін:

• сенім білдірілген тұлғаның жеке басын куәландыратын құжатының түпнұсқасы;
• сенімхаттың нотариат куәландырған түпнұсқасы немесе нотариат куәландырған көшірмесі;
• жеке тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың нотариат куәландырған көшірмесі қажет.

Бас бостандығынан айыру орындарындағы жеке тұлғалардың мүдделерін білдірген жағдайда оның жеке басын куәландыратын құжаттың түпнұсқасын беруге болады.

Сонымен қатар жеке тұлғада электрондық цифрлық қолтаңба болған кезде МЗЖ есепке алу бойынша ЖЗШ-ны БЖЗҚ веб-сайты арқылы ашуға болады.  

Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (бұдан әрі – МКЗЖ) есебінен жеке зейнетақы шотын ашу үшін МКЗЖ аударылатын жеке тұлғаның пайдасына МКЗЖ төлеу жөніндегі агент:  

• жарғы көшірмесін не қарап тексеру үшін оның түпнұсқасын не қызметін үлгі жарғы негізінде жүзеге асыратын заңды тұлғаны тіркеу туралы тіркеуші орган қабылдаған өтініштің көшірмесін және қарап тексеру үшін түпнұсқасын (үлгі жарғыны ұсыну талап етілмейді);
• мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің көшірмесін және қарап тексеру үшін оның түпнұсқасын береді. Электрондық цифрлық қолтаңбасы бар мемлекеттік тіркеу туралы анықтаманы да беруіне болады, бұл орайда құжаттар топтамасына анықтаманың түпнұсқасы қосылады;
• агенттің үшінші тұлғаларға МКЗЖ есепке алу бойынша жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтінішке қол қою өкілеттігін бере отырып берген сенімхаттың түпнұсқасын немесе нотариат куәландырған көшірмесін;
• МКЗЖ есепке алу бойынша жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтінішке қол қоюға уәкілетті үшінші тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың түпнұсқасын;
• агенттің банктік деректемелерін (бизнес- сәйкестендіру нөмірі (БСН), банктік сәйкестендіру коды (БСК), жеке сәйкестендіру коды (ЖСК), бенефициар коды (БеК)) береді. 

Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеуші ретінде қарастырылатын агенттің филиалы (өкілдігі) жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтінішті ресімдеуі  үшін мынадай құжаттарды:

• филиал (өкілдік) туралы ереженің көшірмесін және қарап тексеру үшін оның түпнұсқасын;
• филиалды (өкілдікті) есептік тіркеу туралы куәліктің көшірмесін және қарап тексеру үшін түпнұсқасын береді. Электрондық цифрлық қолтаңбасы бар Филиалды (өкілдікті) есептік тіркеу туралы анықтаманы да беруіне болады, бұл орайда құжаттар топтамасына анықтаманың түпнұсқасы қосылады;
• агенттің үшінші тұлғаларға МКЗЖ есепке алу бойынша жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтінішке қол қою өкілеттігін бере отырып берген сенімхаттың түпнұсқасын немесе нотариат куәландырған көшірмесін;
• МКЗЖ есепке алу бойынша жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтінішке қол қоюға уәкілетті үшінші тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың түпнұсқасын;
• филиалдың/өкілдіктің банктік деректемелерін (бизнес- сәйкестендіру нөмірі (БСН), банктік сәйкестендіру коды (БСК), жеке сәйкестендіру коды (ЖСК), бенефициар коды (БеК)) береді.

Қажетті құжаттар тізбесі:

• қызметін үлгі жарғы негізінде жүзеге асыратын заңды тұлғаны тіркеу туралы тіркеуші орган қабылдаған өтініштің көшірмесі және қарап тексеру үшін түпнұсқасы (үлгі жарғыны ұсыну талап етілмейді);
• мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің көшірмесі және қарап тексеру үшін оның түпнұсқасы. Электрондық цифрлық қолтаңбасы бар мемлекеттік тіркеу туралы анықтама берілуі мүмкін, бұл орайда құжаттар топтамасына анықтаманың түпнұсқасы қосылады;
• агенттің үшінші тұлғаларға МКЗЖ есепке алу бойынша жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтінішке қол қою өкілеттігін бере отырып берген сенімхаттың түпнұсқасы немесе нотариат куәландырған көшірмесі;
• МКЗЖ есепке алу бойынша жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтінішке қол қоюға уәкілетті үшінші тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың түпнұсқасы;
• агенттің банктік деректемелері (бизнес-сәйкестендіру нөмірі (БСН), банктік сәйкестендіру коды (БСК), жеке сәйкестендіру коды (ЖСК), бенефициар коды (БеК)). 

Қажетті құжаттар тізбесі:

• жарғы көшірмесі және қарап тексеру үшін оның түпнұсқасы;
• бейрезидентті салық төлеуші ретінде тіркеу туралы куәліктің көшірмесі және қарап тексеру үшін оның түпнұсқасы;
• агенттің үшінші тұлғаларға МКЗЖ есепке алу бойынша жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтінішке қол қою өкілеттігін бере отырып берген сенімхаттың түпнұсқасы немесе нотариат куәландырған көшірмесі;
• МКЗЖ есепке алу бойынша жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтінішке қол қоюға уәкілетті үшінші тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың түпнұсқасы;
• агенттің банктік деректемелері (бизнес- сәйкестендіру нөмірі (БСН), банктік сәйкестендіру коды (БСК), жеке сәйкестендіру коды (ЖСК), бенефициар коды (БеК)). 

Жеке кәсіпкер жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтінішті ресімдеуі үшін:

• Жеке кәсіпкер ретінде тіркелген тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың түпнұсқасын;
• Жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің түпнұсқасын;
• Жеке кәсіпкердің банк деректемелерін береді;

Жеке кәсіпкердің сенім білдірілген тұлғасы жеке зейнетақы шотын ашу үшін өтініш білдірген кезде:
• сенім білдірілген тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың түпнұсқасын;
• нотариат куәландырған сенімхаттың түпнұсқасын не сенімхаттың нотариат куәландырған көшірмесін;
• Жеке кәсіпкер ретінде тіркелген тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың нотариат куәландырған көшірмесін;
• Жеке кәсіпкерді  мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің түпнұсқасын;
• Жеке кәсіпкердің банк деректемелерін береді.

Кәмелетке толмаған тұлғаның заңды өкілі өтініш жасаған кезде:

14 жасқа дейін:

-       кәмелетке толмаған тұлғаның туу туралы куәлігін (түпнұсқа);

-       заңды өкілдің жеке басын куәландыратын құжатты (түпнұсқа);

-       ата-анасы болмаған кезде қорғаншылықтың тағайындалғанын растайтын құжатты (түпнұсқа) – қорғаншыны тағайындау туралы анықтаманы не баланы паторнатқа тәрбиелеуге беру туралы шартты береді;

14 жастан 18 жасқа дейінгі кәмелетке толмаған тұлға заңды өкілдің жазбаша келісімімен шартты өзі жасайды және мынадай құжаттарды:

14 жастан 16 жасқа дейін:

-       кәмелетке толмаған тұлғаның туу туралы куәлігін (түпнұсқа);

-       заңды өкілдің жеке басын куәландыратын құжатты (түпнұсқа);

-       ата-анасы болмаған кезде қорғаншылықтың тағайындалғанын растайтын құжатты (түпнұсқа) – қамқоршыны тағайындау туралы анықтаманы не баланы паторнатқа тәрбиелеуге беру туралы шартты береді;

16 жастан 18 жасқа дейін:

-       кәмелетке толмаған тұлғаның жеке басын куәландыратын құжатты (түпнұсқа) және кәмелетке толмаған тұлғаның туу туралы куәлігін (түпнұсқа);

-       заңды өкілдің жеке басын куәландыратын құжатты (түпнұсқа);

-       ата-анасы болмаған кезде қамқоршылықтың тағайындалғанын растайтын құжатты (түпнұсқа) – қамқоршыны тағайындау туралы анықтаманы не баланы паторнатқа тәрбиелеуге беру туралы шартты береді.

Кәмелетке толмаған тұлғаның туу туралы куәлігінде ЖСН деректемелері болмаған жағдайда (2007 жылғы тамызға дейін туылғандар) жеке тұлға туу туралы куәлікке қосымша ЖСН тіркеу туралы куәліктің түпнұсқасын не Қазақстан Республикасының азаматы төлқұжатының түпнұсқасын беру керек.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі -Заң) 39-бабына сәйкес міндетті зейнетақы жарналары салымшыларының, өздері үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғалардың, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан алушылардың:

1) өз зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпарат алуға;

2) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының шешіміне, әрекетіне (әрекетсіздігіне) сот тәртібімен шағымдануға;

3) зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру кезіне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы төлемдерін алуға;

4) өз зейнетақы жинақтарын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мұраға қалдыруға;

5) өз зейнетақы жинақтары есебінен сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасуға;

6) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорымен және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорымен ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт жасасуға;

7) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар.

Заңның 39-бабы 2-тармағына сәйкес міндетті зейнетақы жарналарын төлеу жөніндегі құқықтық қатынастарға қатысуға:

- нысанасы жұмыстарды орындау (қызметтер көрсету) болып табылатын азаматтық-құқықтық шарттар бойынша жұмыстарды орындайтын;

- Қазақстан Республикасындағы халықаралық ұйымдардың өкілдіктерінде, шетелдік мемлекеттердің Қазақстан Республикасында аккредиттелген дипломатиялық өкілдіктерінде және консулдық мекемелерінде жұмыс істейтін;

- Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде жұмыс істейтін Қазақстан Республикасының азаматтары құқылы.

Агенттер Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ-дан қызметкердің БЖЗҚ-да ашылған жеке зейнетақы шотының бар болғаны туралы растама алуға құқылы. 

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі -Заң) 24-бабы 1-тармағына сәйкес бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына мiндеттi зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын осы Заңда айқындалатын мөлшерлемелер бойынша агенттер төлеуі тиіс.

Сондай-ақ, Заңның 29-бабында егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше белгiленбесе, агенттердің міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының есептелген, ұстап қалынған (есебіне жазылған) сомалары жөнiндегі мәліметтерді көрсететін жеке табыс салығы мен әлеуметтік салық бойынша декларацияны Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгiленген мерзімде тоқсан сайын тапсыратыны көзделген. 

Декларацияның нысанын және оны жасау тәртібін уәкілетті орган белгілейді.

Жеке табыс салығы мен әлеуметтік салық бойынша декларацияда Заңның 24-бабының 2-4-тармақтарына сәйкес міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеуден босатылған адамдарға қатысты міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бөлігінде мәліметтер көрсетілмейді.

Агенттер Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртiпке сәйкес әрбiр қызметкер бойынша есептелген, ұстап қалынған (есебіне жазылған) және аударылған мiндеттi зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын бастапқы есепке алуды жүргiзуге мiндеттi.

Агент есептелген, ұсталған (есебiне жазылған) және аударылған мiндеттi зейнетақы жарналары, мiндеттi кәсiптiк зейнетақы жарналары туралы мәлiметтердi ай сайын, есептi айдан кейiнгi айдың 15-iнен кешiктiрмей мiндеттi зейнетақы жарналарының салымшыларына және өздерінің пайдасына мiндеттi кәсiптiк зейнетақы жарналары төленетін қызметкерлерге ұсынуға мiндеттi.

Заңның 39-бабының ережелеріне сәйкес міндетті зейнетақы жарналарының салымшылары, өздері үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары төленген жеке тұлғалар және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы төлемдерін алушылар:

1) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының міндеттемелерін орындауға әсер ететін өзгерістер болған күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына осындай барлық өзгерістер туралы хабарлауға;

2) осы Заңның 32-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайларда зейнетақы аннуитеті шартын жасасуға;

3) Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңнамасына сәйкес өзге де міндеттемелерді орындауға міндетті.

Агенттер міндетті зейнетақы жарналарын және міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын уақтылы есептеуге, ұстап қалуға (есепке жазуға) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төлеуге міндетті.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі -Заң) 2-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдiктер мен азаматтығы жоқ тұлғалар, егер заңдарда және халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының азаматтарымен бiрдей зейнетақымен қамсыздандырылу құқығын пайдаланады.

Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер және азаматтығы жоқ тұлғалар жеке басты куәландыратын құжаты (шетелдік үшін - тұруға ықтиярхаты, азаматтығы жоқ тұлға үшін - азаматтығы жоқ тұлғаның кәуілігі) болған кезде Қордың кез келген бөлімшесіне міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтінішпен бара алады. Сол жерде ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт жасауға болады.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі -Заң) 25-бабына сәйкес адвокаттар, жеке сот орындаушылары, жекеше нотариустар, кәсіби медиаторлар, сондай-ақ дара кәсiпкерлер үшiн бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төленуге жататын өз пайдасына мiндеттi зейнетақы жарналары салық кезеңiнiң әрбiр айы үшiн есептелетiн, алған табыстың 10 пайызы мөлшерiнде, бiрақ тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгiленген ең төмен жалақы мөлшерiнiң 10 пайызынан кем емес және ең төмен жалақының 75 еселенген мөлшерiнiң 10 пайызынан аспайтын мөлшерде белгiленедi.

Бұл ретте, адвокаттар, жеке сот орындаушылары, жекеше нотариустар, кәсіби медиаторлар, сондай-ақ дара кәсiпкерлер үшiн міндетті зейнетақы жарналарын есептеу мақсатында алынатын табысқа Заңның 25-бабының 4-тармағында белгіленген мөлшер шегінде өздері айқындаған, бірақ Салық кодексіне сәйкес салық салу мақсатында айқындалған табыстан аспайтын сома жатады. 

Табыс болмаған жағдайда адвокаттар, жеке сот орындаушылары, жеке нотариустар, кәсіби медиаторлар, сондай-ақ дара кәсіпкерлер бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен жалақы мөлшерінің 10 пайызы есебінен өз пайдасына міндетті зейнетақы жарналарын төлеуге құқылы.

«Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі -Заң) 26-бабына сәйкес еңбек ету қабiлетiнен айырылған және (немесе) жұмысынан айырылған, сондай-ақ жүктілігіне және босануына, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуына және бала бір жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты табысынан айырылған жағдайларда берiлетiн әлеуметтiк төлемдерден Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңнамасына сәйкес мiндеттi зейнетақы жарналары ұсталып қалады және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына жiберiледi.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 18 қазандағы № 1116 қаулысымен бекітілген Міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есептеу, ұстап қалу (есебіне жазу) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аудару және олар бойынша өндіріп алу қағидалары мен мерзімдеріне сәйкес мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан еңбек ету қабілетінен айырылу және (немесе) жұмысынан айырылу, жүктілігіне, босануына, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуына байланысты, баланың бір жасқа толғанға дейінгі күтіміне байланысты табысынан айырылу жағдайына берілетін әлеуметтік төлемдерден міндетті зейнетақы жарналарын, сондай-ақ бюджет қаражаты есебінен субсидияланатын міндетті зейнетақы жарналарын ай сайын есептеуді және ұстап қалуды міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт жасасқан жеке тұлғалардың бірыңғай тізіміне) сәйкес "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ жүзеге асырады.

Ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт жасаған жағдайда ғана өз жақындарыңыздың пайдасына зейнетақы жарналарын аударуға болады.

Заңның 1-бабының 6) тармақшасына сай ерiктi зейнетақы жарналары – Қазақстан Республикасының заңнамасында және ерiктi зейнетақы жарналары есебiнен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартта айқындалатын тәртiппен зейнетақы төлемдерiн алушының пайдасына бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына (бұдан әрі – БЖЗҚ) және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына (бұдан әрі – ЕЖЗҚ) салымшылардың өз бастамасы бойынша салатын ақшасы.

Ерікті зейнетақы жарналарын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына (бұдан әрі – БЖЗҚ) және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына (бұдан әрі – ЕЖЗҚ) салымшылар:

• жеке тұлғалар өзінің табысы есебiнен өз пайдасына салады;

• жеке және заңды тұлғалар алушының (үшінші тұлғаның) пайдасына салады.

Шартты жеке тұлға/заңды тұлға/сенім жүктелген тұлға/заңды өкіл БЖЗҚ кеңсесіне келіп, төмендегі құжаттарды ұсына отырып жасайды: 

1) жеке тұлға шарт жасау үшін (өз пайдасына) – жеке басты куәландыратын құжат түпнұсқасы (ЖСН болуы міндетті);

2) жеке тұлға және алушы шарт жасау үшін (үшінші тұлғаның пайдасына) – жеке басты куәландыратын құжаттардың түпнұсқалары (ЖСН болуы міндетті); 

3) заңды тұлға шарт жасау үшін (үшінші тұлғаның пайдасына):

заңды тұлға – 

- заңды тұлға жарғысының нотариат куәландырған көшірмесі және лицензия (егер салымшы қызметіне лицензия берілетін болса);

- заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама немесе БСН көрсетілген заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) куәлігінің нотариат куәландырған көшірмесі;

- заңды тұлғаның бірінші басшысының өкілеттігін (мәртебесін) растайтын құжат;

- заңды тұлға атынан шартқа қол қою өкілеттігі көрсетілген заңды тұлға сенімхатының түпнұсқасы және заңды тұлға атынан шартқа қол қоюға уәкілетті тұлғаның жеке басын куәландыратын құжат түпнұсқасы;

- заңды тұлға құрылтайшыларының жеке басын куәландыратын құжаттардың заңды тұлға куәландырған көшірмелері (акционерлік қоғамдардың құжаттары, сондай-ақ шаруашылық серіктестік қатысушыларының тізілімін тіркеуші жүргізетін шаруашылық серіктестік құрылтайшыларының құжаттары қосылмайды);

алушы –

- жеке басты куәландыратын құжат түпнұсқасы (ЖСН болуы міндетті);

алушының сенім жүктелген тұлғасы – 

- сенім жүктелген тұлғаның жеке басын куәландыратын құжат түпнұсқасы;

- нотариат куәландырған сенімхат түпнұсқасы не сенімхаттың нотариат куәландырған көшірмесі;

- алушының жеке басын куәландыратын құжаттың нотариат куәландырған көшірмесі (ЖСН болуы міндетті).

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 18 қыркүйектегі №984 қаулысымен бекітілген Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы қағидасының 17-тармағына сай зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы хабарландыруды БЖЗҚ міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылатын жеке тұлға немесе зейнетақы төлемдерін алушы таңдаған төмендегі тәсілдердің бірі арқылы жүзеге асырады:

1) электрондық – міндетті зейнетақы жарналарын және (немесе) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есепке алу бойынша жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтініште немесе БЖЗҚ ішкі құжаттарына сәйкес нысаны анықталатын жеке келісімде көрсетілген міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылатын жеке тұлғаның электрондық мекенжайына (e-mail) хабарлама жіберу;

2) міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылатын жеке тұлғаның немесе зейнетақы төлемдерін алушының БЖЗҚ-ға келіп алуы;

3) міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылатын жеке тұлғаның немесе зейнетақы төлемдерін алушының электрондық цифрлық қолтаңбаны немесе пайдаланушыға берілген логин мен парольді пайдалана отырып, интернет арқылы алуы;

4) пошта байланысының қызметі арқылы алу.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы заңының (бұдан әрі – Заң) 24-бабы 2-тармағына сәйкес бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналарын төлеуден:

1) Заңның 11-бабы 1-тармағына сәйкес зейнет жасына толған жеке тұлғалар (яғни 63 жасқа толған ерлер, 58 жасқа толған әйелдер: 

2018 жылғы 1 қаңтардан бастап - 58,5 жасқа толған әйелдер;

2019 жылғы 1 қаңтардан бастап - 59 жасқа толған әйелдер;

2020 жылғы 1 қаңтардан бастап - 59,5 жасқа толған әйелдер;

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап - 60 жасқа толған әйелдер;

2022 жылғы 1 қаңтардан бастап - 60,5 жасқа толған әйелдер;

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап - 61 жасқа толған әйелдер;

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап - 61,5 жасқа толған әйелдер;

2025 жылғы 1 қаңтардан бастап - 62 жасқа толған әйелдер;

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап - 62,5 жасқа толған әйелдер;

2027 жылғы 1 қаңтардан бастап 63 жасқа толған әйелдер);

2) егер мүгедектігі мерзімсіз болып белгіленсе, бірінші және екінші топтардағы мүгедектігі бар жеке тұлғалар босатылады. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналарын төлеу осы тармақшада көрсетілген адамдардың өтініші бойынша жүзеге асырылады;

3) әскери қызметшiлер (мерзiмдi қызметтегі әскери қызметшiлерден басқа), арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтің қызметкерлері, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киiм киiп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдар;

4) еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алушылар босатылады.

Да,Вы можете представить в АО «ЕНПФ» (далее – Фонд, ЕНПФ) паспорт гражданина Республики Казахстан в целях идентификации личности для внесения изменения/определения способа информирования. При этом Ваши данные, указанные в паспорте гражданина Республики Казахстан, а именно – имя, фамилия, ИИН, дата рождения, должны совпадать с данными, отраженными в договоре о пенсионном обеспечении и, как следствие, в базе данных Фонда.

Просим Вас обратить внимание, что если в удостоверении личности у Вас есть отчество, а при подписании соглашения об изменении/определении способа информирования и выборе способа «Интернет», Вами будет представлен паспорт гражданина Республики Казахстан, в котором отчество не указано, то при перерегистрации/регистрации на сайте ЕНПФ Вам необходимо вводить Ваши полные реквизиты, а именно – ИИН, фамилия, имя, отчество.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы заңының (бұдан әрі – Заң) 26-бабына сәйкес бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төленуге жататын міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын қызметкердің ай сайынғы табысының 5 пайызы мөлшерінде белгіленеді.

Агенттер міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын меншікті қаражаты есебінен еңбек жағдайлары зиянды жұмыстармен айналысатын, кәсіптері өндірістердің, жұмыстардың, жұмыскерлер кәсіптерінің тізбесінде көзделген қызметкерлердің пайдасына жүзеге асырады.

Өндірістік объектілерді аттестаттау нәтижелерімен расталған зиянды еңбек жағдайлары жойылған жағдайда агенттер міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеуді жүзеге асырмайды.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы  заңының 33-бабына сәйкес Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында зейнетақы жинақтары бар:

1) елу жасқа толған;

2) мүгедек болып табылатын;

3) Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерлерге тұрақты тұруға кететiн немесе кеткен шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың, Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған, кету ниетiн немесе дерегін растайтын құжаттарды ұсынған адамдардың ерiктi зейнетақы жарналары есебiнен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін зейнетақы төлемдерiне құқығы туындайды.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы  заңының (бұдан әрі – Заң) 31-бабына сәйкес Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында зейнетақы жинақтары бар тұлғалардың:

1) Заңның 11-бабының 1-тармағында көзделген талаптар орын алған кезде, атап айтқанда:

-       ерлер 63 жасқа толғанда;

-       әйелдер 58 жасқа толғанда (2018 жылғы 1 қаңтардан бастап – 58,5 жасқа, 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап – 59 жасқа, 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап – 59,5 жасқа, 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап – 60 жасқа, 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап – 60,5 жасқа, 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап – 61 жасқа, 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 61,5 жасқа, 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – 62 жасқа, 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап – 62,5 жасқа, 2027 жылғы 1 қаңтардан бастап – 63 жасқа толғанда);

2) Заңның 59-бабы 1-тармағына сәйкес ең төмен зейнетақы мөлшерiнен кем емес төлемдi қамтамасыз ету үшiн зейнетақы жинақтары жеткiлiктi болған кезде:

- ерлер 55 жасқа толғанда;

- әйелдер 50 жасқа толғанда (2018 жылғы 1 қаңтардан бастап – 50,5 жасқа; 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап – 51 жасқа; 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап – 51,5 жасқа; 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап – 52 жасқа; 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап – 52,5 жасқа; 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап – 53 жасқа; 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 53,5 жасқа; 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – 54 жасқа; 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап – 54,5 жасқа; 2027 жылғы 1 қаңтардан бастап – 55 жасқа толғанда) сақтандыру ұйымымен сақтандыру төлемдерін өмір бойы жүзеге асыру туралы зейнетақы аннуитеті шартын жасау арқылы;

3) егер мүгедектiгi мерзiмсiз болып белгiленсе, бiрiншi және екiншi топтардағы мүгедектердiң;

4) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерге тұрақты тұруға кеткен, Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған, кету дерегін растайтын құжаттарды ұсынған шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдардың мiндеттi зейнетақы жарналары есебiнен зейнетақы төлемдерiн алуға құқығы бар.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы  заңының (бұдан әрі – Заң) 32-бабының ережелеріне сәйкес Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында зейнетақы жинақтары бар:

1) сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасу арқылы өздері үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары жиынтығында кемінде күнтізбелік алпыс ай төленген, республикалық бюджет туралы заңмен тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен зейнетақы мөлшерінен кем емес төлемді қамтамасыз ету үшін зейнетақы жинақтары жеткілікті болған кезде елу жасқа толған (бұл құқық 2019 жылдан ерте туындамайды);

2) Заңның 11-бабының 1-тармағында көзделген жағдайлар туындаған кезде, атап айтқанда:

- ерлер 63 жасқа толғанда;

- әйелдер 58 жасқа толғанда (2018 жылғы 1 қаңтардан бастап – 58,5 жасқа, 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап – 59 жасқа, 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап – 59,5 жасқа, 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап – 60 жасқа, 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап – 60,5 жасқа, 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап – 61 жасқа, 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 61,5 жасқа, 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – 62 жасқа, 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап – 62,5 жасқа, 2027 жылғы 1 қаңтардан бастап – 63 жасқа толғанда);

3) егер мүгедектігі мерзімсіз болып белгіленсе, бірінші және екінші топтардағы мүгедектердің;

4) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерге тұрақты тұруға кеткен, Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған, кету дерегін растайтын құжаттарды ұсынған шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдардың міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебiнен зейнетақы төлемдерiн алуға құқығы бар.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы  заңының (бұдан әрі – Заң) 1-бабы 14) тармақшасына сәйкес зейнетақы аннуитетi шарты – сақтанушы (зейнетақы төлемдерiн алушы) соған сәйкес сақтандыру ұйымына зейнетақы жинақтарының сомасын беруге мiндеттенетін, ал сақтандыру ұйымы сақтанушының (зейнетақы төлемдерiн алушының) пайдасына өмiр бойы немесе белгiлi бiр уақыт кезеңi iшiнде сақтандыру төлемдерiн жүзеге асыруға мiндеттенетін сақтандыру шарты.

Сондай-ақ, Заңның 1-бабы 36) тармақшасында сақтандыру ұйымының – уәкiлеттi органның тиiстi лицензиясы негiзiнде "өмiрдi сақтандыру" саласында сақтандыру шарттарын жасасу және орындау жөнiндегi қызметтi жүзеге асыратын заңды тұлға екендігі көзделген.

Міндетті зейнетақы жарналары (бұдан әрі – МЗЖ) есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтары жеткілікті болған кезде БЖЗҚ-дан сақтандыру ұйымына аударуға құқығы бар тұлғаларға:

1) зейнет жасына толған тұлғалар: ерлер 63 жасқа толғанда, әйелдер 58 жасқа толғанда (2018 жылғы 1 қаңтардан бастап – 58,5 жасқа, 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап – 59 жасқа, 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап – 59,5 жасқа, 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап – 60 жасқа, 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап – 60,5 жасқа, 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап – 61 жасқа, 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 61,5 жасқа, 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – 62 жасқа, 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап – 62,5 жасқа, 2027 жылғы 1 қаңтардан бастап – 63 жасқа толғанда) (Заңның 31-бабы 1-тармағының 1) тармақшасы);

2) ерлер 55 жасқа толғанда, әйелдер 50 жасқа толғанда (2018 жылғы 1 қаңтардан бастап – 50,5 жасқа; 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап – 51 жасқа; 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап – 51,5 жасқа; 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап – 52 жасқа; 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап – 52,5 жасқа; 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап – 53 жасқа; 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 53,5 жасқа; 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – 54 жасқа; 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап – 54,5 жасқа; 2027 жылғы 1 қаңтардан бастап – 55 жасқа толғанда) (Заңның 31-бабы 1-тарағының 2-тармақшасы);

3) егер мүгедектігі мерзімсіз болып белгіленсе, бірінші және екінші топтардағы мүгедектер (Заңның 31-бабы 1-тарағының 3-тармақшасы) жатады.

Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (бұдан әрі – МКЗЖ) есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтары жеткілікті болған кезде БЖЗҚ-дан сақтандыру ұйымына аударуға құқығы бар тұлғаларға:

1) өздері үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары жиынтығында кемінде күнтізбелік алпыс ай төленген, елу жасқа толған тұлғалар (Заңның 32-бабы 1-тармағының 1) тармақшасы) (бұл санаттағы салымшылардың (алушылардың) сақтандыру ұйымына зейнетақы жинақтарын аудару құқығы  2019 жылдан басталады);

2) зейнет жасына толған тұлғалар: ерлер 63 жасқа толғанда, әйелдер 58 жасқа толғанда (2018 жылғы 1 қаңтардан бастап – 58,5 жасқа, 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап – 59 жасқа, 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап – 59,5 жасқа, 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап – 60 жасқа, 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап – 60,5 жасқа, 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап – 61 жасқа, 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 61,5 жасқа, 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – 62 жасқа, 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап – 62,5 жасқа, 2027 жылғы 1 қаңтардан бастап – 63 жасқа толғанда) (Заңның 32-бабы 1-тармағының 2) тармақшасы);

3) егер мүгедектігі мерзімсіз болып белгіленсе, бірінші және екінші топтардағы мүгедектер (Заңның 32-бабы 1-тарағының 3-тармақшасы) жатады.

Міндетті зейнетақы жарналары және (немесе) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтары жеткіліксіз болған жағдайда, зейнетақы аннуитеті шартын жасасу үшін БЖЗҚ-да бар болса ерікті зейнетақы жарналары (бұдан әрі – ЕЗЖ) есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтары пайдаланылуы мүмкін.

Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтары жеткіліксіз болған жағдайда, зейнетақы аннуитеті шартын жасасу үшін жинап келгенде кемінде алпыс күнтізбелік ай МКЗЖ төленген, 50 жасқа толған адамдардың (Заңның 32-бабы 1-тармағының 1) тармақшасы) міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарын пайдалануға құқығы бар.

Егер  Міндетті зейнетақы жарналары және міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарын Зейнетақы қорынан сақтандыру ұйымына аударуға құқығы бар адамдардың зейнетақы жинақтарының сомасы сақтандыру ұйымымен жасалған зейнетақы аннуитеті шартының сомасынан асатын болса, осы айырма салымшыға (алушыға) Заңда белгіленген тәртіппен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан ай сайынғы зейнетақы төлемдері түрінде төленеді не салымшы (алушы) оны сақтандыру ұйымымен басқа зейнетақы аннуитеті шартын жасасу үшін пайдаланады.

Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге тұрақты тұруға кетуге байланысты БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдерін алуға:

1) «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 31 және 32-баптарының ережелеріне сәйкес міндетті зейнетақы жарналары (бұдан әрі - МЗЖ) және міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (бұдан әрі - МКЗЖ) есебінен БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар және Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған, кету фактiсiн растайтын құжаттарды ұсынған Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге тұрақты тұруға кеткен шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдардың;

2) Заңның 33-бабының ережелеріне сәйкес ерікті зейнетақы жарналары (бұдан әрі - ЕЗЖ) есебінен БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар және Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған, кету ниетiн немесе фактiсiн растайтын құжаттарды ұсынған Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге тұрақты тұруға кететiн немесе кеткен шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың құқығы бар.

МЗЖ және МКЗЖ есебінен зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру тәртібі Заңның 34-бабының 9-тармағының 2) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметімен белгіленеді. Көрсетілген тәртіп, сонымен қатар қажетті құжаттар тізбесі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 2 қазандағы № 1042 Қаулысымен бекітілген Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптасқан зейнетақы жинақтарынан зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру қағидасында белгіленген (27.12.2016 жылғы жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулары бар, 16.01.2017 жылдан бастап қолданысқа енгізілген) (бұдан әрі - № 1042 қағида).

Заңның 27-бабының 4-тармағына сәйкес ЕЗЖ есебінен зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру тәртібі ЕЗЖ есебінен шарт тараптарының келісімі бойынша айқындалады. Бұл ретте, ЕЗЖ есебінен зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру үшін қажетті құжаттардың тізбесі «БЖЗҚ» АҚ Басқармасының 06.11.2015 жылғы № 61 хаттамасымен бекітілген «БЖЗҚ» АҚ Зейнетақы қағидаларында (ерікті зейнетақы жарналарын есепке алу бойынша) (бұдан әрі – Зейнетақы қағидасы) айқындалған (www.enpf.kz мекенжайы бойынша БЖЗҚ корпоративтік веб-сайтында орналастырылған).

Зейнетақы жинақтарының төлеміне құжаттар БЖЗҚ-ға келесі тәсілдердің бірімен:

- жеке өзі жүгінген кезде;

- пошталық байланыс арқылы;

- үшінші тұлға (сенім білдірілген адам) арқылы беріледі. Бұл ретте құжаттар сенім білдірілген адам БЖЗҚ кеңсесіне жеке өз өтініш берген кезде ғана қабылданады.

№ 1042 қағиданың 8-тармағына және Зейнетақы қағидасының 30-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге тұрақты тұруға кеткен зейнетақы жинақтары бар шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар өздері өтініш жасаған кезде міндетті түрде БЖЗҚ-ға:

1) БЖЗҚ-ның ішкі құжатымен бекітілген нысан бойынша зейнетақы төлемдерін тағайындау туралы өтініш (бұдан әрі – өтініш);

2) егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, шетелдік паспорттың көшірмесін және салыстырып тексеру үшін түпнұсқасын;

3) алушының банк шоты туралы мәліметтерді ұсынады.

Мұнымен бірге, № 1042 Қағиданың 8-тармағына сай БЖЗҚ жоғарыда көрсетілген құжаттарды алған кезде БЖЗҚ Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарының ақпараттық жүйелерінен өтініш білдірген шетелдікте немесе азаматтығы жоқ тұлғада Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің не болмаса Қазақстан Республикасында шетелдіктің тұруға ықтиярхатының немесе Қазақстан Республикасының уәкілетті органы берген азаматтығы жоқ тұлғаның куәлігінің бар-жоғы және оның жарамдылығы туралы мәліметтерді сұратады. 

Өтініш жасаған шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге тұрақты тұруға кетуіне не шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның Қазақстан Республикасында тұрақты тұру рұқсатының күшінің жойылуына байланысты Қазақстан Республикасының уәкілетті органы берген Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің не шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхатының не азаматтығы жоқ адамның куәлігінің жарамсыздығы туралы мәліметтер алынған жағдайда, БЖЗҚ № 1042 қағиданың 19-тармағында белгіленген мерзімдерде зейнетақы төлемін жүзеге асырады.

Қазақстан Республикасының уәкілетті органы берген Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің не шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхатының не азаматтығы жоқ адамның куәлігінің бар екендігі және оның жарамдылығы туралы мәліметтер алынған, сондай-ақ өтініш жасаған шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге тұрақты тұруға кеткені туралы мәліметтер болмаған жағдайда, БЖЗҚ өтінішті № 1042 қағиданың 18-тармағында белгіленген мерзімдерде оны қабылдаудан не орындаудан бас тартады.

Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге тұрақты тұруға кететін, ЕЗЖ есебінен зейнетақы төлемдерін алушылар болып табылатын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар БЖЗҚ –ға өздері келіп өтініш жасаған кезде:

1) өтінішті;

2) шетелдік төлқұжаттың не азаматтығы жоқ тұлға куәлігінің көшірмесін және салыстырып тексеру үшін тұпнұсқасын;

3)  алушының банк шоты туралы мәліметтерді береді.

Өтінішті үшінші тұлға (сенім білдірілген) арқылы берген жағдайда қосымша жоғарыда көрсетілген құжаттарға үшінші тұлға:

1) нотариат куәландырған сенімхаттың түпнұсқасын немесе оның нотариат куәландырған көшірмесін;

2) үшінші тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесін және салыстырып тексеру үшін түпнұсқасын береді.

Бұл ретте алушының жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесін нотариат куәландырады (нотариатта куәландыру тұратын мемлекетінде жүргізілген жағдайда).

Пошта байланысының құралдары арқылы өтініш берілген кезде алушының жеке басын куәландыратын құжатты, сондай-ақ өтініштегі алушының қолын нотариат куәландырады (нотариатта куәландыру тұратын мемлекетінде жүргізілген жағдайда).

Құжаттың көшірмесін түпнұсқасымен дұрыстығын куәландыру, өтініште алушының қолтаңбасының түпнұсқалығын, сенімхатты растау бөлігінде нотариаттық іс-әрекеттер шетел мемлекетінде жүргізілген жағдайда, онда Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше белгіленген жағдайларды қоспағанда, оларды заңдастыру қажет.

БЖЗҚ зейнетақы төлемдерін деректемелері өтініште көрсетілген алушының банктік шотына:

Қазақстан Республикасының аумағындағы екінші деңгейдегі банктерде/банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымда ашылған банк шоттарына аудару кезінде тек ұлттық валютамен;

Қазақстан Республикасының аумағынан тысқары шетелдік банктерде ашылған банк шоттарына аудару кезінде АҚШ долларымен, еуромен, фунт стерлингімен немесе ресей рублімен аударады.

Құжаттарды беру тәртібіне (жеке өзі өтініш білдірген кезде, пошталық байланыс құралдары не болмаса үшінші тұлға арқылы), оларды ресімдеу талабына байланысты барлық қажетті құжаттардың тізбесі, сонымен қатар сенімхаттың және төлем валютасының түріне байланысты өтініш бланкілерін толтыру үлгілері www.enpf.kz мекенжайы бойынша БЖЗҚ корпоративтік веб-сайтында орналастырылған, ол жерде ақпарат үнемі жаңартылады.

Шетелдік паспортты не азаматтығы жоқ адам куәлігін алғанда алушының негізгі деректемелері, нақтырақ: тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), туған жылы өзгерген жағдайда, қосымша аталған өзгерістерді растайтын келесі құжаттардың бірін:

1) ТАӘ, туған жылының өзгеру дерегін растайтын шетелдік мемлекеттің уәкілетті органынан анықтаманың түпнұсқасын;

2) ТАӘ, туған жылын ауыстыру туралы анықтаманың/куәліктің түпнұсқасын немесе нотариат куәландырған көшірмесін;

3) некені қию/бұзу туралы куәліктің түпнұсқасын немесе нотариат куәландырған көшірмесін беруі қажет.

Қосымша:

-       1961 жылғы 5 қазандағы Шетелдік ресми құжаттарды заңдастыру талабын жоятын Гаага конвенциясы (бұдан әрі - Конвенция) Конвенцияға қатысушы елдердің мекемелері мен ұйымдарынан шығатын ресми құжаттар заңдастырудан босатылады және алушының тұрақты тұратын елінде апостиль қоюға жатады;

-       «Қазақстан Республикасындағы тілдер туралы» Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі №151-І Заңының 10-бабына сәйкес, мемлекеттік органдар жүйесінде, Қазақстан Республикасының түрлі ұйымдарында есепке алу – статистикалық, қаржылық және техникалық құжаттама жүргізу меншік түріне тәуелсіз түрде мемлекеттік және орыс тілдерінде қамсыздандырылады. Осыған байланысты, шет тілінде жасаған, БЖЗҚ-ға берілетін барлық құжаттар, оның ішінде құжаттың көшірмесінің дұрыстығын куәландыру кезінде жасалған нотариустардың куәландырма қолдары, алушының және (немесе) аудармашының қолы мемлекеттік не орыс тілдеріне аударылады. Егер аударма шетелдік мемлекеттің аумағында жасалған болса, онда ол да Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше белгіленген жағдайларды қоспағанда заңдастырылуға жатады.   

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 30 және 31-баптарының ережелеріне сай Заңның 11-бабының 1-тармағына сәйкес зейнет жасына толған тұлғаларға, оның ішінде БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар, 63 жасқа толған ерлерге белгіленген кесте бойынша зейнетақы төлемдері түрінде БЖЗҚ-дан зейнетақы жинақтарын алуға құқық беріледі.

Сонымен қатар Заңның 34-бабы 9-тармағының 2) тармақшасына сәйкес БЖЗҚ алушыларға зейнетақы төлемдерін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырады. Аталған тәртіп, оның ішінде БЖЗҚ-дан белгіленген кесте бойынша зейнетақы төлемдерінің жылдық сомасының мөлшерін есептеу Қазақстан Республикасы Үкіметінің 02.10.2013 жылғы № 1042 қаулысымен бекітілген Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен құралған зейнетақы жинақтарынан зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру қағидасымен анықталған.

Сонымен, 2014 жылы ҚР Президентінің Жарғысымен бекітіліп, нормалары 2015 жылы Заңда бекітілнен 2030 жылға дейін Қазақстан Республикасының зейнетақы жүйесін ары қарай жаңғырту тұжырымдамасының ережелерін іске асыру аясында Қазақстан Республикасы Үкіметінің 29.09.2017ж. № 603 қаулысымен БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру тәртібін анықтау бөлігінде Қағидаға 2018 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енетін өзгерістер мен толықтырулар бекітілді, оған сай БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдерінің ай сайынғы мөлшері Қазақстан Республикасы Үкіметінің  қаулысымен бекітілген Зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеу әдістемесіне сәйкес есептелген зейнетақы төлемдерінің жылдық сомасының он екіден бірі ретінде анықталады.

Бұл ретте ай сайынғы зейнетақы төлемінің есептелген мөлшері республикалық бюджет туралы заңмен тиісті қаржы жылына белгіленген ең төменгі күнкөрістің кемінде 54 пайызы мөлшерінде төленеді.

Өтініш білдірген күні зейнетақы жинақтарының сомасы тиісті қаржы жылына республикалық бюджет туралы заңмен белгіленген ең төменгі зейнетақының он екі еселенген мөлшерінен аспайтын болса, бұл сома алушыға БЖЗҚ-дан бірден төленеді.

Кезекті ай сайынғы төлем жасалған соң жек зейнетақы шотындағы зейнетақы жинақтарының қалдығы республикалық бюджет туралы заңмен тиісті қаржы жылына белгіленген ең төменгі күнкөрістің 54 пайызынан кем сома болса, бұл қалдық кезекті төлем сомасымен бірге төленеді.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 02.10.2013 жылғы №1042 қаулысымен бекітілген Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен құралған зейнетақы жинақтарынан зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру қағидасының (оның ішінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің 29.09.2017ж. №603 қаулысымен бекітілген өзгерістер мен толықтырулар ескерілген) 2018 жылғы 01 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 3-тармағының 2) тармақшасына сәйкес зейнетақы төлемдері тек ай сайын жүзеге асырылатын болады, сондай-ақ БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдерінің ай сайынғы мөлшерін есептеу тәртібі өзгереді.

Алайда, Қазақстан Республикасының «Құқықтық актілер туралы» заңының 43-бабының ережелерімен нормативтік құқықтық актінің күші ол қолданысқа енгізілгенге дейін туындаған қатынастарға қолданылмайтыны көзделген. Бұған нормативтiк құқықтық актiнiң немесе оның бiр бөлiгiнiң керi күшi оның өзiнде немесе нормативтiк құқықтық актiнi қолданысқа енгiзу туралы актiде көзделген, сондай-ақ кейiнгiсi азаматтарға жүктелген міндеттерді алып тастайтын немесе олардың жағдайын жақсартатын жайттар кiрмейдi.

Баяндалғанның негізінде, сондай-ақ Сіз берген зейнетақы төлемдерін тағайындау туралы өтініштің бар екені ескеріліп, Сізде 2018 жылғы 01 қаңтарға дейін қолданылған кесте бойынша зейнетақы төлемдерін жасау тәртібі, атап айтқанда, кесте бойынша зейнетақы төлемдерін есептеу мерзімі, зейнетақы төлемінің кезеңділігі мен мөлшері сақталады.

Осылайша, БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдерін жасау тәртібіне 2018 жылғы 01 қаңтардан бастап енгізілетін өзгерістің Сізге қатысы жоқ. 

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 30 және 31-баптарының ережелеріне сай Заңның 11-бабының 1-тармағына сәйкес зейнет жасына толған, БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар тұлғаларға белгіленген кесте бойынша зейнетақы төлемдері түрінде БЖЗҚ-дан зейнетақы жинақтарын алуға құқық беріледі.

Сонымен қатар Заңның 34-бабы 9-тармағының 2) тармақшасына сәйкес БЖЗҚ алушыларға зейнетақы төлемдерін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырады. Аталған тәртіп, оның ішінде БЖЗҚ-дан белгіленген кесте бойынша зейнетақы төлемдерінің жылдық сомасының мөлшерін есептеу Қазақстан Республикасы Үкіметінің 02.10.2013 жылғы № 1042 қаулысымен бекітілген Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен құралған зейнетақы жинақтарынан зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру қағидасымен анықталған.

Сонымен, 2014 жылы ҚР Президентінің Жарғысымен бекітіліп, нормалары 2015 жылы Заңда бекітілген 2030 жылға дейін Қазақстан Республикасының зейнетақы жүйесін ары қарай жаңғырту тұжырымдамасының ережелерін іске асыру аясында Қазақстан Республикасы Үкіметінің 29.09.2017ж. № 603 қаулысымен БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру тәртібін анықтау бөлігінде Қағидаға 2018 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енетін өзгерістер мен толықтырулар бекітілді, оған сай БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдерінің ай сайынғы мөлшері Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен бекітілген Зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеу әдістемесіне сәйкес есептелген зейнетақы төлемдерінің жылдық сомасының он екіден бірі ретінде анықталады.

Бұл ретте ай сайынғы зейнетақы төлемінің есептелген мөлшері республикалық бюджет туралы заңмен тиісті қаржы жылына белгіленген ең төменгі күнкөрістің кемінде 54 пайызы мөлшерінде төленеді.

Өтініш білдірген күні зейнетақы жинақтарының сомасы тиісті қаржы жылына республикалық бюджет туралы заңмен белгіленген ең төменгі зейнетақының он екі еселенген мөлшерінен аспайтын болса, бұл сома алушыға БЖЗҚ-дан бірден төленеді.

Кезекті ай сайынғы төлем жасалған соң жек зейнетақы шотындағы зейнетақы жинақтарының қалдығы республикалық бюджет туралы заңмен тиісті қаржы жылына белгіленген ең төменгі күнкөрістің 54 пайызынан кем сома болса, бұл қалдық кезекті төлем сомасымен бірге төленеді.

2017 жылғы 01 қыркүйекте ерікті қайта құрылымдау аясында Әзірбайжан халықаралық банкінің бар облигациялары Әзірбайжан Республикасының мемлекеттік бағалы қағаздарына номиналданған құны 1-ге 1 арақатынасында айырбасталды. Қазіргі таңда Әзірбайжан халықаралық банкінің облигациялары зейнетақы активтерінің инвестициялық портфелінде жоқ және Әзірбайжан Үкіметінің 15-жылдық облигацияларына ауыстырылды.

Зейнетақы жинақтарының төлемін жүргізу үшін банктік қызметтерді көрсету туралы шартқа сәйкес зейнетақы жинақтарын ресімдейтін алушылардан комиссиялық сыйақы ұстамай, зейнетақы жинақтарының төлемін жүргізу қызметтерін көрсететін екінші деңгейдегі банктердің тізімі мынадай:

1) "БанкЦентрКредит" АҚ

2) "Еуразиялық Банк" АҚ

3) "Қазкоммерцбанк" АҚ

4) "Қазпошта" АҚ

5) "Қазақстан Халық Банкі" АҚ

6) "Tengri Bank" АҚ

7) "ForteBank" АҚ

8) "Цеснабанк" АҚ

9) "Астана" Банкі» АҚ

МЗЖ мен МКЗЖ аудару үшін деректемелер www.enpf.kz БЖЗҚ сайтында Қызметтер – Жұмыс берушілерге – МЗЖ мен МКЗЖ аудару үшін деректемелер бөлімінде көрсетілген.

МЗЖ, МКЗЖ, оның ішінде берешек «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ арқылы мынадай деректемелер бойынша аударылады:

бенефициар: «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ

бенефициар банкі: «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ

бенефициар БСК: GCVPKZ2A

бенефициар ЖСК: KZ12009NPS0413609816

бенефициар БСН: 160440007161

ТТК: 010 (МЗЖ), 015 (МКЗЖ), 019 (МЗЖ өсімпұлы), 009 (МКЗЖ өсімпұлы).

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 29 қыркүйектегі «Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» № 603 қаулысымен Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 2 қазандағы № 1042 Қаулысымен бекітілген Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптасқан зейнетақы жинақтарынан зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру қағидаларына (бұдан әрі – Қағидалар) өзгерістер енгізілді, олар 2017 жылғы 03 қазаннан бастап күшіне енеді.

Осылайша, енгізілген өзгерістерге сай, дәлірек айтқанда, Қағидалардың 8-тармағы 3) тармақшасының үшінші бөлімінің редакциясында былай делінген: Өтініш жасаған шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге тұрақты тұруға кетуіне не шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсатының күші жойылуына байланысты Қазақстан Республикасының уәкілетті органы берген шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхатының не азаматтығы жоқ адамның куәлігінің не Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің жарамсыздығы туралы мәліметтер алынған жағдайда БЖЗҚ осы Қағидаларда белгіленген мерзімдерде зейнетақы төлемін жүзеге асырады.

Ұсынылатын құжаттар пакеті бұрынғыдай қалдырылды.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 25-бабы 4-тармағына сәйкес (бұдан әрі– Заң) адвокаттар, жеке сот орындаушылары, жекеше нотариустар, кәсіби медиаторлар, сондай-ақ жеке кәсiпкерлер үшiн бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төленуге жататын өз пайдасына мiндеттi зейнетақы жарналары салық кезеңiнiң әрбiр айы үшiн есептелетiн, алған табыстың 10 пайызы мөлшерiнде, бiрақ тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгiленген ең төмен жалақы мөлшерiнiң 10 пайызынан кем емес және ең төмен жалақының 75 еселенген мөлшерiнiң 10 пайызынан аспайтын мөлшерде белгiленедi.

Арнайы салық режимiн қолданатын шаруа немесе фермер қожалықтары үшiн шаруа немесе фермер қожалығының кәмелетке толған мүшесiнiң (қатысушысының) және басшысының пайдасына бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төленуге жататын, салық кезеңiнiң әрбiр айы үшiн есептелетiн мiндеттi зейнетақы жарналары тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгiленген ең төмен жалақы мөлшерiнiң 10 пайызынан кем емес және ең төмен жалақының 75 еселенген мөлшерiнiң 10 пайызынан аспайтын мөлшерде белгiленедi. Мiндеттi зейнетақы жарналары шаруа немесе фермер қожалығының кәмелетке толған мүшелерiнiң (қатысушыларының) пайдасына олар кәмелетке толған жылдан кейiнгi күнтiзбелiк жылдың басынан бастап есептелуге және төленуге жатады.

Адвокат, жеке сот орындаушысы, жекеше нотариус, кәсіби медиатор, сондай-ақ жеке кәсiпкер өз пайдасына бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына мiндеттi зейнетақы жарналарын есептеу үшiн өз бетінше айқындайтын табыс алатын табыс болып табылады.

Табыс болмаған жағдайда адвокаттар, жеке сот орындаушылары, жекеше нотариустар, кәсіби медиаторлар, сондай-ақ дара кәсіпкерлер бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген ең төмен жалақы мөлшерінің 10 пайызы есебінен өз пайдасына міндетті зейнетақы жарналарын төлеуге құқылы.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 31 және 32 баптарының ережелеріне сәйкес, Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан міндетті зейнетақы жарналары және міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдерін алу құқығына Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерге тұрақты тұруға кеткен, Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған, кету фактiсiн растайтын құжаттарды ұсынған шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдар ие.

Бұдан бөлек, Заңның 34-бабы 9-тармағы 2) тармақшасында Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен алушыларға зейнетақы төлемдерін жүзеге асыруға міндетті екендігі көзделген. Белгіленген тәртіп, талаптар, сондай-ақ қажетті құжаттар тізбесі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 2 қазандағы № 1042 қаулысымен бекітілген Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптасқан зейнетақы жинақтарынан зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру қағидаларында (бұдан әрі Қағидалар) көзделген.

Сонымен, Қағидалардың 8-тармағында Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге тұрақты тұруға кеткен зейнетақы жинақтары бар шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар өздері өтініш жасаған кезде БЖЗҚ-ға:

1) БЖЗҚ-ның ішкі нормативтік құжатымен бекітілген нысандағы зейнетақы төлемдерін тағайындау туралы өтініш;

2) егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, шетелдік паспорттың көшірмесін және салыстырып тексеру үшін түпнұсқасын;

3) алушының банк шоты туралы мәліметтерді ұсынады.

Жоғарыда көрсетілген құжаттарды алған кезде БЖЗҚ Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарының ақпараттық жүйелерінен өтініш жасаған шетелдікте немесе азаматтығы жоқ адамда Қазақстан Республикасының уәкілетті органы берген Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігі не шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхатының не азаматтығы жоқ адамның куәлігінің бар-жоғы және оның жарамдылығы туралы мәліметтерді сұратады.

Өтініш жасаған шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге тұрақты тұруға кетуіне не шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсатының күші жойылуына байланысты Қазақстан Республикасының уәкілетті органы берген шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхатының не азаматтығы жоқ адамның куәлігінің не Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің жарамсыздығы туралы мәліметтер алынған жағдайда БЖЗҚ осы Қағидаларда белгіленген мерзімдерде зейнетақы төлемін жүзеге асырады.

Қазақстан Республикасының уәкілетті органы берген Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің не шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхатының не азаматтығы жоқ адамның куәлігінің бар екендігі және оның жарамдылығы туралы мәліметтер алынған, сондай-ақ өтініш жасаған шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге тұрақты тұруға кеткені туралы мәліметтер болмаған жағдайда, БЖЗҚ өтініш берілген күні БЖЗҚ ішкі құжаттарында айқындалған нысан бойынша құжаттарды қабылдаудан бас тарту туралы қолхатты бере отырып, өтінішті қабылдаудан не осы Қағидаларда көзделген құжаттарды алған кезден бастап он жұмыс күні ішінде бас тарту себебін көрсете отырып, хабарлама жолдау арқылы өтінішті орындаудан бас тартады.

Осылайша, алушы Қазақстан республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келетін құжаттардың толық пакетін ұсынған соң, соның ішінде ЖТ МДҚ-да шетелдікке немесе азаматтығы жоқ тұлғаға Қазақстан Республикасында тұрғылықты тұруға рұқсаттың жарамсыз болып қалғандығы туралы мәліметтер болған кезде, БЖЗҚ зейнетақы жинақтарының төлемін заңнамада белгіленген мерзім ішінде жүзеге асырады.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 18 қазандағы № 1116 Қаулысымен бекітілген Міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есептеу, ұстап қалу (есебіне жазу) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аудару және олар бойынша өндіріп алу қағидалары мен мерзімдерінің 6-тармағына сәйкес, міндетті зейнетақы жарналары БЖЗҚ-да Салық кодексінің 156-бабы 1-тармағы 27) және 27-3) тармақшаларында көрсетілген стипендия төлемдеріне қатысты төлемдер мен табыстардан ұсталмайды, атап айтсақ: білім беру ұйымдарында оқитындарға Қазақстан Республикасының заңнамасында мемлекеттік стипендиялар үшін белгіленген мөлшерде төленетін стипендиялар; Қазақстан Республикасы Президентінің «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындауға арналған конкурс жеңімпаздарының оқуын және тағылымдамадан өтуін ұйымдастырумен байланысты шығыстарды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен және мөлшерде төлеуге арналған төлемдер.

Алушы, сондай-ақ бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорында зейнетақы жинақтары бар және «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң)11-бабының 1-3-тармақтарына сәйкес зейнеткерлік жасқа толмаған адам қайтыс болған жағдайда, оның отбасына не жерлеуді жүзеге асырған адамға бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 52,4 еселенген мөлшері шегінде, бірақ жеке зейнетақы шотында бар қаражаттан аспайтын мөлшерде жерлеуге арналған біржолғы төлем төлейді.

Егер жерлеуге арналған біржолғы төлем жүзеге асырылғаннан кейін алушының жеке зейнетақы шотындағы зейнетақы жинақтары қалдығының сомасы тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген ең төмен зейнетақы мөлшерінен аспайтын соманы құраған жағдайда, бұл қалдық жерлеуге арналған төлем ретінде төленеді.

Заңның 57-бабы 5-тармағына сәйкес, жеке зейнетақы шотының болуы, ондағы ақша қалдықтары мен оның қозғалысы туралы анықтамалар, салымшы (алушы) қайтыс болған жағдайда, заң бойынша мұрагерлікке құқығы туралы куәлікке сәйкес мұрагерлер болып табылатын немесе өсиетте аталған адамдарға жазбаша сұрау салу бойынша не соттарға олардың іс жүргізуіндегі мұрагерлік істер бойынша ұйғарымның негізінде беріледі.

Осылайша, қайтыс болған салымшының (алушының) ЖЗШ-сындағы зейнетақы жинақтарының қалдықтары туралы мәлімет, сондай-ақ оның ЖЗШ-дан үзінді көшірмелер өсиетхат та, заң бойынша да мұрагерлерге өсиетхат немесе мұраға құқық туралы куәлік негізінде беріледі.

Қазақстан Республикасының паспорты негізінде зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт жасасуға болады. Сондай-ақ Қазақстан Республикасының паспортын ұсынып, шартты жеке куәлік негізінде жасаған болсаңыз да, шарт телнұсқасын алуға болады, себебі салымшының (алушының) жеке басын сәйкестендіру ЖСН, тегі, аты және туған күнімен жүзеге асырылады.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 31-бабы 1-тармағы 1) тармақшасына сәйкес, Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан міндетті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдерін алу құқығына БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар, Заңның 11-бабы 1-тармағына сәйкес зейнеткерлік жасқа толған адамдар, атап айтқанда, 63 жасқа толған ерлер, 58 жасқа толған әйелдер (2018 жылғы 1 қаңтардан бастап - 58,5 жасқа толғанда; 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап - 59 жасқа толғанда; 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап - 59,5 жасқа толғанда; 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап - 60 жасқа толғанда; 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап - 60,5 жасқа толғанда; 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап - 61 жасқа толғанда; 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап - 61,5 жасқа толғанда; 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап - 62 жасқа толғанда; 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап - 62,5 жасқа толғанда; 2027 жылғы 1 қаңтардан бастап 63 жасқа толғанда)ие болады.

Сіздің зейнеткерлік жасқа 2012 жылы толғаныңызды ескере отырып, Сіздің өзіңізге қолайлы кез келген уақытта зейнеткерлік жасқа толуыңызға байланысты зейнетақы төлемін тағайындау туралы өтініш беру үшін БЖЗҚ-ға өтініш жасауға құқыңыз бар.

Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 2 қазандағы № 1042 қаулысымен бекітілген Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптасқан зейнетақы жинақтарынан зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру қағидаларының (бұдан әрі Қағидалар) 3-тармағы 2) тармақшасына (соның ішінде, 01.01.2018ж. қолданысқа енгізілетін, Қазақстан Республикасының 29.09.2017ж. №603 қаулысымен бекітілген өзгерістер мен толықтырулар есебімен) сәйкес, зейнетақы төлемдері тек ай сайын жүзеге асырылатын болады, сондай-ақ БЖЗҚ-дан ай сайын берілетін зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеу тәртібі де өзгереді.

Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының «Құқықтық актілер туралы» Заңы 43-бабының ережелерінде нормативтiк құқықтық актiнiң күшi ол қолданысқа енгiзілгенге дейiн туындаған қатынастарға қолданылмайтындығы көзделген. Нормативтiк құқықтық актiнiң немесе оның бiр бөлiгiнiң керi күшi оның өзiнде немесе нормативтiк құқықтық актiнi қолданысқа енгiзу туралы актiде көзделген, сондай-ақ кейiнгiсi азаматтарға жүктелген міндеттерді алып тастайтын немесе олардың жағдайын жақсартатын жайттар бұл қағидаларға кірмейді.

Осылайша, Сіз зейнеткерлік жасқа толуыңызға байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау туралы өтінішіңізді 01.01.2018ж. дейін берген жағдайда, 01.01.2018ж. дейін әрекет ететін кесте бойынша зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру тәртібі Сіз үшін сақталады, дәлірек айтқанда, зейнетақы төлемдері Сіз таңдаған кесте бойынша (ай сайын, тоқсан сайын, жыл сайын) жүзеге асырылатын болады, бұл ретте белгіленген кесте бойынша зейнетақы төлемдерінің жылдық сомасы төмендегі шамалардың ең үлкені бойынша есептелетін болады:

республикалық бюджет туралы заңмен тиісті қаржы жылына белгіленген ең төменгі зейнетақының отыз еселенген мөлшері;

зейнетақы жинақтары сомаларының Зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеу әдістемесіне сай алушының тиісті жасындағы зейнетақы жинақтарының ағымдағы құнының коэффициентіне көбейтіндісі ретінде есептелген шаманың неғұрлым жоғары шамасы.

Сондай-ақ, Қағидалардың 6-тармағына сәйкес, зейнетақы төлемдері өтініш жасаған күннен бастап тағайындалады және зейнетақы жинақтары таусылғанша жүзеге асырылатынын атап өткен жөн.

«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 31-бабы 1-тармағы 1) тармақшасына сәйкес, Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан міндетті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдерін алу құқығына БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар, Заңның 11-бабы 1-тармағына сәйкес зейнеткерлік жасқа толған адамдар, атап айтқанда, 63 жасқа толған ерлер, 58 жасқа толған әйелдер (2018 жылғы 1 қаңтардан бастап - 58,5 жасқа толғанда; 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап - 59 жасқа толғанда; 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап - 59,5 жасқа толғанда; 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап - 60 жасқа толғанда; 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап - 60,5 жасқа толғанда; 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап - 61 жасқа толғанда; 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап - 61,5 жасқа толғанда; 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап - 62 жасқа толғанда; 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап - 62,5 жасқа толғанда; 2027 жылғы 1 қаңтардан бастап 63 жасқа толғанда)ие болады.

Сіздің зейнеткерлік жасқа 2012 жылы толғаныңызды ескере отырып, Сіздің өзіңізге қолайлы кез келген уақытта зейнеткерлік жасқа толуыңызға байланысты зейнетақы төлемін тағайындау туралы өтініш беру үшін БЖЗҚ-ға өтініш жасауға құқыңыз бар.

Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 2 қазандағы № 1042 қаулысымен бекітілген Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптасқан зейнетақы жинақтарынан зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру қағидаларының (бұдан әрі Қағидалар) 3-тармағы 2) тармақшасына (соның ішінде, 01.01.2018ж. қолданысқа енгізілетін, Қазақстан Республикасының 29.09.2017ж. №603 қаулысымен бекітілген өзгерістер мен толықтырулар есебімен) сәйкес, зейнетақы төлемдері тек ай сайын жүзеге асырылатын болады, сондай-ақ БЖЗҚ-дан ай сайын берілетін зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеу тәртібі де өзгереді.

Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының «Құқықтық актілер туралы» Заңы 43-бабының ережелерінде нормативтiк құқықтық актiнiң күшi ол қолданысқа енгiзілгенге дейiн туындаған қатынастарға қолданылмайтындығы көзделген. Нормативтiк құқықтық актiнiң немесе оның бiр бөлiгiнiң керi күшi оның өзiнде немесе нормативтiк құқықтық актiнi қолданысқа енгiзу туралы актiде көзделген, сондай-ақ кейiнгiсi азаматтарға жүктелген міндеттерді алып тастайтын немесе олардың жағдайын жақсартатын жайттар бұл қағидаларға кірмейді.   

Осылайша, Сіз зейнеткерлік жасқа толуыңызға байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау туралы өтінішіңізді 01.01.2018ж. дейін берген жағдайда, 01.01.2018ж. дейін әрекет ететін кесте бойынша зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру тәртібі Сіз үшін сақталады, дәлірек айтқанда, зейнетақы төлемдері Сіз таңдаған кесте бойынша (ай сайын, тоқсан сайын, жыл сайын) жүзеге асырылатын болады, бұл ретте белгіленген кесте бойынша зейнетақы төлемдерінің жылдық сомасы төмендегі шамалардың ең үлкені бойынша есептелетін болады:  

республикалық бюджет туралы заңмен тиісті қаржы жылына белгіленген ең төменгі зейнетақының отыз еселенген мөлшері;

зейнетақы жинақтары сомаларының Зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеу әдістемесіне сай алушының тиісті жасындағы зейнетақы жинақтарының ағымдағы құнының коэффициентіне көбейтіндісі ретінде есептелген шаманың неғұрлым жоғары шамасы.

Сондай-ақ, Қағидалардың 6-тармағына сәйкес, зейнетақы төлемдері өтініш жасаған күннен бастап тағайындалады және зейнетақы жинақтары таусылғанша жүзеге асырылатынын атап өткен жөн.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 26 тамыздағы №852 «Қазақстан Республикасы азаматының паспортын, Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігін, шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруына ықтиярхатты, азаматтығы жоқ адамның куәлігі мен босқын куәлігін ресімдеу, беру, ауыстыру, тапсыру, алып қою және жою қағидаларын бекіту туралы» қаулысының ережелеріне сай, жеке басты куәландыратын құжаттарды жоюды комиссия жойылатын құжаттың нөмірі мен түрін, оның иесі туралы мәліметтерді, құжаттың жарамсыз болу себептерін қамтитын, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі (бұдан әрі – ҚР ІІМ) бекіткен нысан бойынша жою туралы акті жасай отырып, кемінде айына бір рет жүргізеді, одан соң бұл деректер Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Жеке тұлғалар» Мемлекеттік деректер қорына (бұдан әрі – ЖТ МДҚ) беріледі.

Халықтың көші-қон саласын реттеуді жүзеге асыратын мемлекеттік орган ҚР ІІМ екенін ескере отырып, алушыларға ЖТ МДҚ-дағы мәліметтерді өзектендіру (беру) бөлігіндегі одан кейінгі әрекеттерді нақтылау мақсатында соңғы аталған ұйымға өтініш жасауға кеңес береміз.