Филиалды таңдаңыз:
БЖЗҚ-дан міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ) және міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (МКЗЖ) есебінен төленетін зейнетақы төлемдері БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар:
1) зейнет жасына жеткен адамдарға, атап айтқанда, ерлерге 63 жасқа толғанда;
әйелдерге – 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап - 61 жасқа толғанда; 2028 жылғы 1 қаңтардан бастап - 61,5 жасқа толғанда, 2029 жылғы 1 қаңтардан бастап - 62 жасқа толғанда; 2030 жылғы 1 қаңтардан бастап - 62,5 жасқа толғанда; 2031 жылғы 1 қаңтардан бастап 63 жасқа толғанда;
2) мерзімсіз белгіленген бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға;
3) кәсіптері уәкілетті мемлекеттік орган бекіткен өндірістердің, жұмыстардың, қызметкерлердің кәсіптерінің тізбесінде көзделген, еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда еңбек қызметі тоқтатылған жағдайда, зейнетақы төлемін алуға өтініш берген сәтте жиынтығында кемінде 84 күнтізбелік ай өздеріне МКЗЖ төленген адамдар (бұдан әрі – жиынтығында кемінде 84 күнтізбелік ай өздеріне МКЗЖ төленген, 55 жасқа толған адамдар) 55 жасқа толғанда:
- Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексінің (бұдан әрі - Кодекс) 220-бабының 1-1 тармағында және 221-бабының 1-тармағының 2-1) тармақшасында көрсетілген адамдарды қоспағанда, егер БЖЗҚ-дан төленетін төлем жүзеге асырылатын күні зейнетақы жинақтарының сомасы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен зейнетақының он екі еселенген мөлшерінен аспайтын болса, МЗЖ және (немесе) МКЗЖ есебінен бір рет төленеді;
- Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен белгіленген кесте бойынша ай сайынғы зейнетақы төлемдері түрінде төленеді.
Ерікті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы төлемдерінің мөлшері мен кезеңділігін зейнетақы төлемдерін алушы дербес белгілейді.
1. МЗЖ және (немесе) МКЗЖ есебінен қалыптастырылған зейнетақы төлемінің ай сайынғы мөлшері Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен Зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеуді жүзеге асыру әдістемесіне (бұдан әрі – Әдістеме) сәйкес есептелген зейнетақы төлемдерінің жылдық сомасының он екіден бір бөлігі ретінде айқындалады.
2021 жылғы 1 сәуірден бастап зейнетақы төлемдерін жүзеге асырудың бірінші жылындағы зейнетақы төлемдерінің жылдық сомасы зейнетақы жинақтары сомасының зейнетақы жинақтары төлемдерінің мөлшерлемесіне - 6,5%-ға көбейтіндісі ретінде есептеледі (зейнетақы жинақтарының сомасы * 6,5% / 12 = бірінші жылдағы ай сайынғы төлемнің мөлшері).
Зейнетақы төлемдері жүзеге асырылғаннан кейінгі жылдары ай сайынғы зейнетақы төлемінің мөлшері өткен жылғы ай сайынғы зейнетақы төлемінің мөлшерін зейнетақы төлемдерін индекстеу мөлшерлемесіне - 5%-ға ұлғайту жолымен айқындалады.
Мысал келтірейік:
Зейнетақы жинақтарының сомасы = 6 000 000 теңге
Бірінші жылдағы зейнетақы төлемдерінің жылдық сомасы: 6 000 000 * 6,5% = 390 000 теңге;
Бірінші жылдағы ай сайынғы зейнетақы төлемінің мөлшері: 390 000/12 ай = 32 500 теңге;
Екінші жылға арналған ай сайынғы зейнетақы төлемінің мөлшері: 32 500 + 32 500 * 5% = 34 125 теңге.
Бұл ретте, Кодекстің 220-бабының 1-1 тармағында және 221-бабының 1-тармағының 2-1) тармақшасында көрсетілген адамдарды қоспағанда, ай сайынғы зейнетақы төлемдерінің есептелген мөлшерінің төлемі республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейінің кемінде 70 % мөлшерінде жүзеге асырылады.
Бұл ретте зейнет жасына жеткен және (немесе) бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар, егер мүгедектік мерзімсіз болып белгіленсе, 2018 жылғы 1 қаңтарға дейін БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдерін алу құқығын іске асырған адамдар бойынша:
➤ зейнетақы төлемдері республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен зейнетақының кемінде отыз еселенген, бірақ зейнетақы төлемдерін алушының шотында бар қаражаттан аспайтын мөлшерде жүзеге асырылады;
➤ зейнетақы төлемдерін алу құқығы бұрын белгіленген кезеңділікке сәйкес сақталады.
Кодекстің 220-бабының 1-1 тармағында және 221-бабының 1-тармағының 2-1) тармақшасында көрсетілген адамдарды қоспағанда, егер кезекті зейнетақы төлемі жүзеге асырылғаннан кейін шоттағы зейнетақы жинақтарының қалдығы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейінің 70 пайызынан аз соманы құрайтын болса, бұл қалдық кезекті зейнетақы төлемнің сомасымен бірге төленеді.
2. Зейнетақы төлемдерін жүзеге асырудың бірінші жылындағы зейнетақы төлемдерінің жылдық сомасы, егер жеке тұлға төмендегі шарттардың бірін қанағаттандыратын болса, Әдістеменің қосымшасына сай түзету коэффициентіне көбейтіледі:
1) мерзімсіз белгіленген бірінші топтағы мүгедектігінің болуы;
2) мерзімсіз белгіленген екінші топтағы мүгедектігінің болуы;
3) жалпыға белгіленген зейнеткерлік жастың басталуы және жиынтығында кемінде алпыс ай МКЗЖ есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарының болуы.
Шарттардың біреуден артығын қанағаттандыратын адамдарға мәні ең үлкен түзету коэффициенті қолданылады.
Кодекстің 220-бабының 1-1 тармағында және 221-бабының 1-тармағының 2-1) тармақшасында көрсетілген, Кодекстің 207-бабының 1-тармағына сәйкес зейнет жасына жеткенге дейін зейнетақы төлемін алуға өтініш білдірген, оның ішінде мерзімсіз белгіленген бірінші, екінші топтағы мүгедектігі бар адамдар үшін Әдістеменің 2-тармағының 3) тармақшасында көзделген түзету коэффициенттері зейнетақы жинақтары төлемінің мөлшерлемесіне қолданылмайды.
Мысал келтірейік:
63-жастағы жеке тұлғаның мерзімсіз белгіленген 1 топтағы мүгедектігі бар:
Зейнетақы жинақтарының сомасы = 6 000 0000 теңге
Бірінші жылдағы зейнетақы төлемдерінің жылдық сомасы: 6 000 000 * 6,5% = 390 000*1,69 = 659 100 теңге, мұнда 1,69 – 63 жасқа арналған түзету коэффициенті.
Бірінші жылдағы ай сайынғы зейнетақы төлемінің мөлшері: 659 100/12 = 54 925 теңге;
Екінші жылға арналған ай сайынғы зейнетақы төлемінің мөлшері: 54 925 * 105% = 57 671,25 теңге.
Егер мүгедектік мерзімсіз белгіленсе, бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар адамдар өтініш берген жағдайда, БЖЗҚ халықты әлеуметтік қорғау саласындағы уәкілетті органның «МОДБ» АЖ-дан өтініш берушіге мүгедектіктің белгіленгені туралы мәліметтерді сұратады.
«МОДБ» АЖ-да өтініш берушінің мерзімсіз белгіленген бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігінің белгіленгені туралы мәліметтер болмаған жағдайда БЖЗҚ өтініш берушінің өтініш берген күні бас тарту себебін көрсете отырып, БЖЗҚ-ның ішкі құжатында бекітілген нысан бойынша құжаттарды қабылдаудан бас тарту туралы қолхатты табыстап, өтінішті қабылдаудан бас тартады.
Кодекстің 220-бабының 1-тармағының 2) тармақшасында және 221-бабының 1-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген адамдардан мерзімсіз белгіленген бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі алып тасталған жағдайда, БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдері «МОДБ» АЖ-дан мүгедектікті алып тастау туралы мәліметтер алынған айдан кейінгі айдан бастап тоқтатылады.
Мүгедектіктің алып тасталғаны туралы мәліметтерді ұсыну тәртібі мен мерзімі БЖЗҚ мен әлеуметтік қорғау саласындағы уәкілетті орган арасында жасалған тиісті келісімде белгіленген.
БЖЗҚ Кодекстің 220-бабының 1-тармағының 2) тармақшасына, 221-бабының 1-тармағының 2) тармақшасына сәйкес зейнетақы төлемдері тағайындалған және Кодекстің 207-бабының 1-тармағына сәйкес зейнет жасына жеткен, зейнетақы төлемдерін алушыларға мүгедектікті алып тастау туралы «МОДБ» АЖ-дан мәліметтерді алған жағдайда, БЖЗҚ зейнетақы жинақтары төлемдерінің мөлшерлемесіне түзету коэффициенттерін есепке алмай, Әдістеменің 2-тармағының 3) тармақшасына сәйкес зейнетақы төлемдерін қайта есептеуді жүзеге асырады.
Зейнетақы төлемдерін қайта есептеу «МОДБ» АЖ-дан мүгедектікті алып тастау туралы мәліметтер алынған айдан кейін жүзеге асырылады.
Жиынтығында кемінде 84 күнтізбелік ай өздеріне МКЗЖ төленген, 55 жасқа толған адамдарға зейнетақы төлемі:
1) алушының қайтыс болуы туралы;
2) алушының Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтату фактісі анықталғаны туралы;
3) алушының пайдасына жұмыс берушінің МКЗЖ төлеу фактісінің анықталғаны туралы мәліметтер, оның ішінде мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінен мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатылады.
2018 жылғы 11 қазаннан бастап зейнет жасына жетумен байланысты «бір терезе» қағидатын пайдалана отырып, бірыңғай өтініш беру бойынша композиттік қызмет енгізілді, оның аясында зейнет жасына толған зейнетақы төлемдерін алушы «Азаматтарға арналған үкімет» Мемлекеттік корпорация» КЕАҚ (Мемлекеттік корпорация) бөлімшелеріне жүгінеді.
БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар, егер мүгедектігі мерзімсіз белгіленсе, бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдерін ресімдеу үшін БЖЗҚ-ға жүгіну қажет.
2024 жылғы 1 қаңтардан бастап 55 жасқа толған, жиынтығында кемінде 84 күнтізбелік ай өздеріне МКЗЖ төленген адамдар үшін келесі төлемдер енгізіледі:
№ |
Төлемдерге құқығы бар адамның санаты |
Алушылар талап ете алатын төлем түрлері |
Тағайындау үшін қайда жүгіну керек |
1. |
еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда жұмыс жасайтын, Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтары, шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар, 55 жасқа толғанда және жиынтығында кемінде 84 күнтізбелік ай өздеріне МКЗЖ төленген кезде, еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда еңбек қызметін тоқтатқан немесе зиянды өндірістік факторлардың ықпалы жоқ басқа жұмысқа ауысқан жағдайда |
Арнаулы әлеуметтік төлем келесілерден тұрады: 1) Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақы; 2) зейнеталды аннуитеттік сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемі; 3) жұмыс берушінің қаражаты есебінен кәсіптік төлем; 4) БЖЗҚ-дан МКЗЖ есебінен қалыптастырылған зейнетақы төлемі |
Қызметкер еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда еңбек қызметін тоқтату немесе зиянды өндірістік факторлардың ықпалы немесе қызметкердің Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қызметтер туралы» Заңына сәйкес проактивті қызмет арқылы жұмыс берушінің қаражаты есебінен кәсіптік төлемді жүзеге асыруға келісім беруі болмайтын басқа жұмысқа ауыстыру туралы өтінішпен жұмыс берушіге жүгіну Аталған санаттағы адамдарға Мемлекеттік корпорацияға немесе БЖЗҚ-ға жүгінудің қажеті жоқ. |
2. |
Еңбек жағдайлары зиянды жұмыстармен айналыспайтын, Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтары, шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар, 55 жасқа толғанда және жиынтығында кемінде 84 күнтізбелік ай өздеріне МКЗЖ төленген кезде |
1) Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақы; 2) БЖЗҚ-дан МКЗЖ есебінен қалыптастырылған зейнетақы төлемі.
|
Мемлекеттік корпорацияның (ХҚКО) бөлімшелеріне өтінішпен жүгіну қажет |
Бұл ретте БЖЗҚ-да МЗЖ және (немесе) МКЗЖ бар, жоғарыда аталған адамдардың оларды алуға келісімі болған кезде оларды БЖЗҚ-дан алуға құқығы бар.
БЖЗҚ:
➤ зейнет жасына толған зейнетақы төлемдерін алушылардың зейнетақы төлемдерінің сомасын Мемлекеттік корпорацияның зейнетақы төлемдері кестесіне сәйкес Мемлекеттік корпорацияға аударады;
➤ егер мүгедектігі мерзімсіз белгіленсе, бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар, зейнетақы төлемдерін алушылардың зейнетақы төлемдерінің сомасын БЖЗҚ-ға құжаттар қабылданған не келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде алушының банк шотына аударады;
➤ жиынтығында кемінде 84 күнтізбелік ай өздеріне МКЗЖ төленген, 55 жасқа толған, зейнетақы төлемдерін алушылардың зейнетақы төлемдерінің сомасын Мемлекеттік корпорацияның зейнетақы төлемдерінің кестесіне сәйкес Мемлекеттік корпорацияға аударады.
Мемлекеттік корпорация зейнетақы төлемдерін алушылардың мемлекеттік корпорацияға жасына байланысты зейнетақы төлемдері мен мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, арнаулы әлеуметтік төлемді, арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны тағайындау кезінде бұрын ұсынған зейнетақы төлемдерін алушылардың банк шоттарына Мемлекеттік корпорация белгілеген зейнетақы төлемдерінің кестесіне сәйкес, бірақ Кодексте айқындалған БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдеріне құқықтың туындау күнінен ерте емес мерзімде БЖЗҚ-дан алынған зейнетақы төлемдерінің сомаларын аударады.
Өтініш берушінің БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары болмаған жағдайда не ол БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдерінің белгіленген кестесі бойынша зейнетақы төлемдерін алушы болып табылса, Мемлекеттік корпорация өтінішті қабылдаған кезде өтініш берушіге осы фактілер туралы хабарлайды.
Бұл ретте зейнетақы төлемдерін алушылардың дербес деректерін жинау және өңдеу жасына байланысты зейнетақы төлемдерін және мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, арнаулы әлеуметтік төлемді, арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны тағайындаған кезде Мемлекеттік корпорацияға ұсынылған келісімдер негізінде жүзеге асырылады.
БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдері өтініш берілген күннен бастап белгіленеді және зейнетақы жинақтары таусылғанға дейін жүзеге асырылады.
Зейнетақы төлеміне өтініш берген күн:
1) зейнет жасына толған, зейнетақы төлемдерін алушылар үшін – өтініштің Мемлекеттік корпорацияда тіркелген күні, бұл ретте егер өтініш:
• зейнет жасына толғаннан кейін тіркелген болса – өтініш Мемлекеттік корпорацияда тіркелген күн өтініш берілген күн болып есептеледі;
• зейнет жасына толғанға дейін тіркелген болса – зейнет жасына толған күн өтініш берілген күн болып есептеледі;
2) 2018 жылғы 1 қаңтарға дейін БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдерін алу құқығын іске асырған зейнетақы төлемдерін алушылар үшін және мүгедектік мерзімсіз болып белгіленсе, бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар, зейнетақы төлемдерін алушылар үшін – БЖЗҚ-ға құжаттар қабылданған не түскен күн өтініш берілген күн болып есептеледі;
3) жиынтығында кемінде 84 күнтізбелік ай өздеріне МКЗЖ төленген, 55 жасқа толған зейнетақы төлемдерін алушылар үшін - электрондық өтінім не өтініш Мемлекеттік корпорацияда тіркелген күн өтініш берілген күн болып есептеледі.
Мемлекет зейнетақы төлемдерін алушыларға БЖЗҚ-дағы МЗЖ-ның және (немесе) МКЗЖ-ның Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде айқындалған тәртіппен инфляцияның деңгейін ескере отырып, МЗЖ-ның және (немесе) МКЗЖ-ның нақты енгізілген мөлшерде сақталуына кепілдік береді. Мемлекеттік кепілдік төлемінің сомасын есептеу үшін Мемлекеттік корпорацияға жүгіну қажет.
БЖЗҚ жыл сайын Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілеген ережелерді ескере отырып, белгіленген кесте бойынша зейнетақы төлемдерінің мөлшерін қайта есептеуді дербес жүргізеді.
Зейнетақы төлемдерін алушы өтініш берген жеріне және тәсіліне қарай төмендегі құжаттар тізбесін ұсынады:
БЖЗҚ-дан зейнетақы жинақтары төлемдерін алу құқығына ие адамдар |
Құжаттарды беру тәсілі |
Қажетті құжаттар тізбесі |
---|---|---|
Ерлер – 63 жасқа толғанда
еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда жұмыс істемейтін, жиынтығында кемінде 84 күнтізбелік ай өздеріне МКЗЖ төленген, 55 жасқа толған адамдар; |
Мемлекеттік корпорацияға өзі жеке өтініш жасағанда |
1) зейнетақы төлемдерін алушының жеке басын куәландыратын құжат (сәйкестендіру үшін); |
Сенім білдірілген тұлға/заңды өкіл/(қорғаншы/қамқоршы) арқылы (құжаттар Мемлекеттік корпорацияға сенім білдірілген адам/заңды өкіл өзі жеке өтініш жасаған кезде ғана қабылданады) |
1) зейнетақы төлемдерін алушының жеке басын куәландыратын құжаттың нотариат куәландырған көшірмесі; |
|
Егер мүгедектігі мерзімсіз болып белгіленсе, бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар адамдар |
БЖЗҚ-ға өзі жеке келіп өтініш жасағанда |
1) зейнетақы төлемдерін алушының жеке басын куәландыратын құжаты (сәйкестендіру үшін); |
Сенім білдірілген адам/заңды өкіл/(қорғаншы/қамқоршы) арқылы (құжаттар БЖЗҚ-ға сенім білдірілген адам/заңды өкіл (қорғаншы/қамқоршы) өзі өтініш жасаған кезде ғана қабылданады) |
1) зейнетақы төлемдерін алушының жеке басын куәландыратын құжаттың нотариат куәландырған көшірмесі; |
|
Пошта байланысы арқылы |
1) зейнетақы төлемдерін алушы өз бетімен толтыратын, белгіленген нысанға сай өтініш (өтініш бланкісінің өзекті нысаны интернет-ресурста – «Қызметтер» - «Алушыларға» - «Бланкілердің үлгілері» бөлімінде орналастырылған), бұл ретте өтініштегі зейнетақы төлемдерін алушының қолы нотариатта куәландырылады (нотариаттық куәландыру тұрғылықты тұратын мемлекетте жүргізілген жағдайда); |
|
Интернет-ресурс арқылы |
1) электрондық цифрлық қолтаңбамен (ЭЦҚ) куәландырылған өтініш; |
** «Жеке басты куәландыратын құжаттар туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабының ережелеріне сай, шетелдік паспорт шетелдіктің және азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат болып табылады. Тиісінше, егер сенім білдірілген тұлға шетелдік азамат не азаматтығы жоқ тұлға болса, онда БЖЗҚ-ға шетелдік паспорт ұсыну қажет (шетелдіктің, соның ішінде Ресей Федерациясы азаматының ішкі паспорты бар құжаттар топтамасы қаралмайды).
Салық кодексінің 326-бабының ережелеріне сәйкес, БЖЗҚ-дан төленетін зейнетақы төлемдері салық салуға жататын, зейнетақы төлемдері түріндегі табысқа жатады.
БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдеріне салық салу кезінде жеке табыс салығын ұстап қалу тәртібі туралы толық ақпарат «Алушыларға» - «Зейнетақы төлемдеріне салық салу тәртібі» бөліміне орналастырылған.