Инвестициялық кіріс дегеніміз не және ол зейнетақы шотында қалай есептеледі?
Кері қарай
Бұл модульде ұзақмерзімді жоспарлаумен тікелей байланысты қаржы сауаттылығының негізгі түсініктері – инвестициялық кірісті қарастырамыз. Сондай-ақ зейнетақы шоттарындағы кіріс қалай есептелетінін талқылаймыз. Бұл аспектілерді түсіну қаражатыңызды тиімді басқаруға және болашаққа қаржылық стратегияны құруға көмегін тигізеді.
Инвестициялық кіріс дегеніміз не?
Инвестициялық кіріс — зейнетақы жинақтарыңызды инвестициялау нәтижесінде алатын ақша. Сіз ақшаңызды зейнетақы шотыңызға жинақтаған кезде, ол бос жатпайды. Ол жинақтарыңызды көбейту және инфляциядан қорғау үшін түрлі қаржы құралдарына инвестицияланады.
Инвестициялық кірістің екі типі бар:
1. Капитализация: Бұл инвестицияларыңыздың құны артқан кез. Мысалы, компаниялардың акциялары қымбаттайды және сатуды көздесеңіз, пайда аласыз.
2. Пайыздық кіріс: Бұл сіз тұрақты төлемдерді алған кез. Мысалы, облигацияларға немесе депозиттік шотқа инвестициялаған кезде сізге салған сомадан пайыз төлейді.
Бұл зейнетақы қорында қалай жұмыс істейді?
Сіз өз зейнетақы шотыңызға жарналар аударған кезде, зейнетақы активтерін сенімгерлік басқарушы (Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі немесе жеке инвестициялық компаниялар - ИПБ) оларды түрлі активтер – акцияларға, облигацияларға, қорларға және басқа қаржы құралдарына инвестициялайды. ҚР Үкіметі зейнетақы жинақтарыңызды инвестициялау үшін қандай құралдарды қолдануға болатынын айқындайды.
Ақшаңыз инвестицияланған активтер кіріс әкелуі мүмкін. Мысалы, акциялар- дивидендтер (компанияның пайдасының бөлігі), облигациялар - пайыздар беруі, ал қорлардың құны өсуі мүмкін.
Инвестициялық кірісті есептеу мысалы
Сіздің жинақтарыңыздан 100 000 теңге компанияның акцияларына инвестиция салғанын елестетіп көріңіз. Ол компания жылына 5% дивиденд төлейді. Жыл сайын шотыңызда дивидендтерден қосымша сома түсіп тұрады:
➤ Бастапқы инвестиция: 100 000 теңге
➤ Жылдық дивиденд: 100 000 теңгеден 5% = 5000 теңге
Инвестициялық кіріс неге өзгереді?
Сіз банктегі депозиттерден алатын тіркелген кіріске қарағанда инвестициялық кіріс нақтыланбаған. Ол бірқатар факторларға байланысты өзгеруі мүмкін:
➤ Қаржы нарығындағы жағдай: егер экономика өссе, инвестицияларыңыздың құны да артуы мүмкін. Егер экономика қиындықтарға тап болса, құны төмендеуі мүмкін.
➤ Валюта бағамдары: егер инвестицияларыңыз шетел валютасымен байланысты болса, айырбастау бағамдарындағы өзгерістер пайдаңызға ықпал етуі мүмкін.
➤ Қаржы құралдарының нарығы: акцияларға, облигацияларға және басқа құралдарға бағалар құбылуы мүмкін, ол кіріске ықпалын тигізеді.
Зейнетақы активтері ұзақмерзімді инвестициялар болып табылады, сондықтан оларды басқаруды жан-жақты бағалау үшін кемінде бір жыл кезеңдегі деректерді сараптау қажет. Мұндай мерзім барлық нарықтық құбылуларды ескеруге және ұзақмерзімді келешек жағдайында салымдардың тиімділігін бағалауға мүмкіндік береді.
Инвестициялық кіріс қалай және қашан есептеледі?
Инвестициялық кіріс апта сайын жаңартылады. Демек, зейнетақы шотыңыздағы зейнетақы жинақтарыңыздың сомасы инвестициялық қызметтің нәтижесіне байланысты апта сайын өзгереді.
Зейнетақы жинақтарыңызға тек жарналарыңыздың сомасы ғана емес, жинақталған инвестициялық кірісте кіретінін түсіндіреміз. Инвестициялық кірістің мөлшері бірде ұлғайып немесе азайып отыратындықтан, зейнетақы шотыңыздағы жалпы сома да өзгеріп отырады. Алайда, жарналарыңыздың сомасы өзгеріссіз қалады.
Қазіргі уақытта әр салымшының зейнетақы жинақтарының жалпы көлемінің шамамен 30%-ын инвестициялық кіріс құрайды. 
